آموزش درس 5 فصل 1 فیزیک دهم به‌صورت تست‌بیس، همراه با تدریس ویدیویی «شهاب نصیری» را، در این پست از رپیتیچ ببینید.
در درس قبلی با دستگاه بین‌المللی یکاها، طول، جرم و زمان آشنا شدیم. قرار است در درس پنجم فصل اول، دقت وسیله‌های اندازه گیری را بررسی کنیم.
برای دسترسی به کل مباحث فصل اول، روی لینک زیر کلیک کنید.
خب، اول از همه بریم که ویدیوی آموزشی این بخش رو ببینیم.
آموزش ویدیویی درس 5 فصل 1 فیزیک دهم
در این قسمت، بخشی از «آموزش درس پنجم فصل اول فیزیک دهم» را به‌صورت ویدیویی می‌توانید ببینید. مدرس این قسمت، جناب مهندس شهاب نصیری، مولف برتر آزمون‌های موسسات معتبر هستند.
فرم دریافت آموزش های ویدئویی فیزیک:
اگه تو هم میخوای کل فیزیکت رو تو کمترین زمان و با تدریس انیمیشنی مفهومی تستی مهندس شهاب نصیری جمع کنی؛ کافیه این فرم رو پر کنی و منتظر تماسمون باشی:
روی نمره 20 و درصد بالای 70 فیزیکت (مثل رتبه های برتر هر سالمون) حساب کن!
در این مبحث قرار است با دقت وسیله اندازه گیری آشنا شویم که به مهارت شخص آزمایشگر هم بستگی دارد. پارامتر مهم بعدی هم، تعداد دفعات اندازه گیری است.
اندازه گیری و دقت وسیله‌های اندازه گیری؛ درس پنجم فصل اول فیزیک دهم
در اندازه گیری کمیت‌های فیزیکی مانند طول، جرم، زمان و … قطعیت وجود ندارد. همیشه باید انتظار مقداری خطا را داشته باشید. با انتخاب وسیله‌های دقیق و روش صحیح اندازه گیری، تنها می‌توان خطای اندازه گیری را کاهش داد. با این حال هیچ‌وقت نمی‌توان آن را به صفر رساند. از همین رو، توجه به موارد زیر نقش مهمی در افزایش دقت اندازه گیری دارد.
دقت وسیله اندازه گیری
یکی از عوامل مهم در دقت اندازه گیری، دقت و حساسیت وسیله اندازه گیری است. مثلا دقت خط کشی که تا میلی‌متر مدرج شده، بیشتر از دقت خط کشی است که تا سانتی‌متر درجه‌بندی شده است.
دقت ابزارهای اندازه گیری مدرج، برابر کمینه درجه‌بندی آن ابزار است. مثلا دقت خط کشی با کمینه درجه‌بندی میلی‌متر، برابر 1mm است.
مهارت شخص آزمایشگر
یکی دیگر از عوامل مهم و تاثیرگذار روی دقت اندازه گیری، مهارت‌های شخص آزمایشگر است. یکی از این مهارت‌ها، نحوه خواندن نتیجه اندازه گیری است. شکل 1-8 تاثیر اختلاف منظر در خواندن نتیجه اندازه گیری را نشان می‌دهد.
خواندن نتیجه اندازه گیری از منظرهای A و C خطا را افزایش می‌دهد. در عین حال گزارش شخصی که از منظر B نتیجه اندازه گیری را می‌خواند، دقت بیشتری دارد.
تعداد دفعات اندازه گیری
برای کاهش خطا در اندازه گیری هر کمیت، معمولا اندازه گیری آن را چند بار تکرار می‌کنند. میانگین عددهای حاصل از اندازه گیری به‌عنوان نتیجه اندازه گیری گزارش می‌شود. اگر در میان عددهای متفاوت یک یا دو عدد اختلاف زیادی با بقیه داشته باشند، در میانگین‌گیری به حساب نمی‌آیند.
فعالیت 1-4
الف) آزمایشی طراحی و اجرا کنید که به کمک آن بتوان جرم و حجم یک قطره آب را اندازه گیری کرد.
می‌توانیم با استفاده از یک قطره چکان، 70 قطره آب را داخل ظرفی بچکانیم.
اندازه گیری جرم: ظرفی را بر روی ترازوی دیجیتال قرار داده و ترازو را در وضعیت صفر تنظیم می‌کنیم. حال 70 قطره آب را درون ظرف می‌چکانیم. اگر جرم نشان داده شده را بر 70 قطره تقسیم کنیم، جرم یک قطره آب به دست می‌آید.
اندازه گیری حجم: آب داخل ظرف (70 قطره) را با سرنگی می‌کشیم. حجم آب داخل سرنگ را می‌خوانیم و بر 70 تقسیم می‌کنیم. این‌گونه حجم یک قطره آب به دست می‌آید.
می‌شود از تعداد کمتری قطره آب برای این آزمایش هم استفاده کرد. پیشنهاد استفاده از 70 قطره، برای دقت بیشتر بود.
ب) تکه‌ای سیم لاکی نازک یا نخ قرقره به طول تقریبی یک متر تهیه کنید. آزمایشی طراحی و اجرا کنید که به کمک یک خط کش میلی‌متری، بتوان قطر این سیم یا نخ را اندازه گیری کرد.
سیم را باید با دقت به دور یک قرقره بپیچیم. جوری که هر دور به‌طور کامل چسبیده به دور بعدی و در کنار هم قرار گیرند. دقیقا مانند فنری که حلقه‌های آن کاملا به هم چسبیده‌اند. با این کار در هر دور، به اندازه قطر سیم به طول فنر اضافه می‌شود. اگر طول فنر را با خط کش اندازه گیری و بر تعداد دورهای سیم تقسیم کنیم، قطر سیم به دست می‌آید.
برای دسترسی به دیگر درس‌های فصل 1 فیزیک 10، روی لینک های زیر کلیک کنید: